Είδαμε την παράσταση Στη σκιά του Μαρτ στο θέατρο Αργώ.

Γράφει η Λένα Σάββα

" Το να είσαι δυνατός είναι προτιμότερο κι από το να είσαι άγγελος"

Το συγκλονιστικό έργο του Στιγκ Ντάγκερμαν σε εξαιρετική μετάφραση της Μαργαρίτας Μέλμπεργκ, σκηνοθετεί η Χρύσα Καψούλη, ενώ την δραματουργία επιμελούνται η Χρύσα Καψούλη και ο Γιάννης Τσαπαρέγκας.

Μια μητέρα η Αγγέλικα, ένας γιος ο Γκάμπριελ και μια σκιά. Ανήκει στον μεγαλύτερο γιο της οικογένειας, τον Μαρτ, που σκοτώθηκε στον πόλεμο. Το πορτραίτο του κοσμεί το κέντρο του σαλονιού και στιγματίζει τις ζωές τους. Ο Γκάμπριελ παρακολουθούσε τον πόλεμο από το παράθυρο.
Η Αγγέλικα, μια γυναίκα σκληρή, ψυχρή, με βαθιά διαταραχή, δεν μπορεί να δεχτεί έναν γιο αδύναμο και δειλό, για αυτό και τον υποτιμά διαρκώς.

"Θυμάσαι λάθος Γκάμπριελ. Κάνεις λάθος όπως πάντα. Καταλαβαίνεις γιατί ντρέπομαι για σένα;"

Η Αγγέλικα είναι μια καλοκουρδισμένη μαριονέτα της οποίας τα νήματα κινούν τα εσωτερικά της προγράμματα και τα πρότυπα περί ηρωϊσμού και δύναμης. Φορέας ενός άτεγκτου ρατσισμού κι αποκομμένη πλήρως από τα αληθινά της συναισθήματα, δεν μπορεί να συγχωρήσει το γιο της που έκανε το εξωφρενικό σφάλμα να μη γεννηθεί γενναίος. Ο άνθρωπος αυτός έχει δικαίωμα στον έρωτα; Στη ζωή; Η μητέρα του δεν του αναγνωρίζει αυτό το δικαίωμα. Είναι το αντικείμενό της που πάνω του εκτονώνει την οργή και τη θλίψη της με τον προσχηματικό μανδύα της προστασίας ενός αδύναμου.

"Ήθελες μητέρα να είμαστε τέλειοι ο Μαρτ κι εγώ. Οι ωραιότεροι, οι καλύτεροι, οι πιο επιτυχημένοι. Ο Μαρτ τα κατάφερε. Με μένα όμως τα πράγματα ήταν δύσκολα."

Ψεύτικα χαμόγελα, συγκρατημένη οργή, λεκτική και συναισθηματική βία και κακοποίηση. Ο Γκάμπριελ είναι ο αποδέκτης της κακοποίησης και η αντίδρασή του είναι ένα πικρό ανέκφραστο γέλιο. Ένας μυστικός, υπόγειος πόλεμος μαίνεται μέσα στην καρδιά του.

Το τρίτο πρόσωπο της ιστορίας είναι η Τερέζ, η κοπέλα του νεκρού ήρωα, που τους επισκέπτεται συχνά και που ο Γκάμπριελ είναι ερωτευμένος μαζί της.

Η ατμόσφαιρα της παράστασης είναι τόσο έντονα δυνατή, που είναι δύσκολο να της αντισταθείς. Με τράβηξε μέσα της από την πρώτη στιγμή. Ξέχασα τελείως τον εαυτό μου και μόνο όταν άρχισε το χειροκρότημα, ένιωσα πάλι ότι είμαι εγώ, ότι έχω χέρια, σώμα που κάθεται σ' ένα κάθισμα.

Τα σκηνικά του Γιώργου Λυντζέρη μαζί με τα άτονα, σχεδόν αόρατα κοστούμια που προβάλλουν τα πρόσωπα και τον ψυχισμό τους, συνέβαλλαν σ' αυτή την ατμοσφαιρικότητα, καθώς και οι υποβλητικοί φωτισμοί του Γιώργου Αγιαννίτη, που κινούνταν ανάμεσα στο καθιστικό του σπιτιού της οικογένειας, στο δωμάτιο με τους καθρέφτες της Τερέζ και στη σκάλα που οδηγεί στο δωμάτιο του Μαρτ.

Η Αιμιλία Υψηλάντη, ψυχρή κι αγέρωχη, αποκομμένη από κάθε τι αληθινά δικό της, ερμηνεύει το ρόλο της Αγγέλικα τόσο πειστικά που πραγματικά σε εξοργίζει κι αυτή είναι η επιτυχία στην ερμηνεία της. Ανέκφραστη και ύπουλη, περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να χύσει σαν το φίδι το δηλητήριό της. Ακόμα μια μεγάλη ερμηνεία από την κυρία Υψηλάντη, μέσα στην μεγάλη διαδρομή της στο θέατρο.

Οι Γάλλοι λένε ζητήσατε τη γυναίκα και οι ψυχολόγοι λένε ζητήσατε τη μητέρα. Ή τους γονείς. Αλλά εδώ το πατρικό-αντρικό πρότυπο απουσιάζει ή
αναφέρεται ελάχιστα. Έτσι πατέρας και μητέρα είναι μια γυναίκα που θαυμάζει τους ήρωες, απαξιεί τους κοινούς θνητούς ακόμα κι αν ένας απ' αυτούς είναι ο γιος της κι έχει μπερδέψει μέσα της τους ρόλους άντρα-γιου, μητέρας- γυναίκας.

" Δεν απεχθάνομαι τίποτα περισσότερο από τους δειλούς ανθρώπους.Δεν συμφωνείς κι εσύ Τερέζ;"

Ο καταλύτης στην ιστορία, είναι η εμφάνιση ενός συμπολεμιστή του Μαρτ, του Βίκτωρα, ενός ακόμα ήρωα. Η μητέρα θεωρεί ότι σ' αυτόν πρέπει να δοθεί το όπλο του Μαρτ γιατί το αξίζει.

Ο Φώτης Καράλης ως Γκάμπριελ, δίνει μια συνταρακτική ερμηνεία που καθηλώνει. Στον μονόλογό του στο τέλος του έργου ήταν τόσο σπαρακτικός που με ρούφηξε μέσα του σαν μια τεράστια χοάνη.

Ωραίες κι εκφραστικές ερμηνείες από τους Εμμανουέλα Κοντογιώργου (Τερέζ) και Θεόφιλο Μανώλογλου (Βίκτωρα).

Η σκηνοθεσία της Χρύσας Καψάλη είναι προσωποκεντρική κι αναδεικνύει με καθαρότητα αφενός τα πρόσωπα του έργου και τις ιδιαιτερότητες του καθενός κι αφετέρου τα μηνύματα του συγγραφέα και την ουσία του έργου του. Χτίζει στέρεα τη δομή της παράστασης μέσα από την ιστορία της, δημιουργώντας μια δυνατή θεατρική συνθήκη.

Το τέλος που δίνει ο συγγραφέας είναι τραγικό; Είναι λυτρωτικό; Ποιος ξέρει; Είναι όμως και μια ευφυής αλληγορία. Για να απελευθερωθούμε από τις βασανιστικές τοξικές περιοριστικές φωνές των γονιών μας που έχουμε ενδοβάλλει, πρέπει να τους σκοτώσουμε μέσα μας. (Alice Miller).

Η σκιά του Μαρτ κινείται σε δύο επίπεδα. Είναι ένα κοινωνικό μανιφέστο με πολιτική χροιά, που διερευνά το τι σημαίνει αληθινός ήρωας. Αυτός που πηγαίνει στον πόλεμο ή αυτός που καθημερινά δέχεται στωϊκά πάνω του τα μανιασμένα κύματα των προκλήσεων της ζωής; Ίσως και οι δύο ισοδύναμα.
Το δεύτερο επίπεδο είναι ένα σεμινάριο-οδηγός για τωρινούς και μελλοντικούς γονείς. Μια θεατρική σχολή γονέων. Τα μηνύματα της παράστασης πολλά και η ουσία της μία. Να προσέξουμε πολύ τι ανθρώπους θα παραδώσουμε στον κόσμο. Και η απάντηση-λύση, επίσης μία. Ψυχικά υγιείς και ισορροπημένους ανθρώπους, που τους επιτρέπεται να είναι ο εαυτός τους και που υποστηρίζονται στο να ακολουθούν τους στόχους και τα όνειρά τους. Τα δικά τους.

Η σκιά του Μαρτ είναι μια σπουδαία παράσταση πάνω σ' ένα συγκλονιστικό έργο, που κοσμείται από δυνατές ερμηνείες και μια άρτια σκηνοθεσία. Επιβάλλεται να την δουν όλοι, όσοι προλάβουν μέχρι 11/6 και οι υπόλοιποι από τον Οκτώβρη. Γιατί αυτό θα έπρεπε να είναι το Θέατρο. Ένας φωτεινός φάρος που ανοίγει δρόμους. Μπροστά μας και μέσα μας!

Συντελεστές

Κείμενο: Στιγκ Ντάγκερμαν

Μετάφραση: Μαργαρίτα Μέλμπεργκ
Σκηνοθεσία: Χρύσα Καψούλη
Δραματουργία: Χρύσα Καψούλη, Γιάννης Τσαπαρέγκας
Σκηνογραφία – Κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης
Σχεδιασμός φωτισμών: Γιώργος Αγιαννίτης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αλέξανδρος Σάουκ

Ερμηνεύουν: Αιμιλία Υψηλάντη, Φώτης Καράλης, Εμμανουέλα Κοντογιώργου, Θεόφιλος Μανόλογλου

Διεύθυνση παραγωγής: Άρτεμις Υψηλάντη – Ναπολέων
φωτογραφίες παράστασης: Πάτροκλος Σκαφιδάς
Σχεδιασμός Οπτικής Επικοινωνίας: Άρης Σομπότης

Διάρκεια: 90’ (χωρίς διάλειμμα)

Τετάρτη, Πέμπτη και Κυριακή στις 19:30 | Παρασκευή και Σάββατο στις 21:00

Τοποθεσία:

Θέατρο Αργώ, Ελευσινίων 15, Αθήνα

Eισιτήρια:

15€ (γενική είσοδος) | 12€ ( άνω των 65, φοιτητικό) | 10€ (ανέργων και ΑΜΕA)

Πληροφορίες / Κρατήσεις:

Τηλ.: 2105201684 | argotheater.gr