Σε μία από τις σκηνές του «104» στο Γκάζι και για την ColourYouth (την κοινότητα LGBTQ νέων Αθήνας) η ομάδα playback θεάτρου «Δέκα» έδωσε στα τέλη Φλεβάρη μια παράσταση με αμιγώς θεραπευτική στόχευση. H παράσταση ήταν κλειστή για το ευρύ κοινό, ενώ απευθυνόταν στα μέλη της «ColourYouth» και τους οικείους τους. Η θεατρική ομάδα «Δέκα», εμπειρότατη μετά από χρόνια παραστάσεων θεάτρου playback σε χώρους που χρήζουν κοινωνικής υποστήριξης, θεραπευτικές δομές και κοινότητες ανά την Ελλάδα, επιχορηγήθηκε για το 2019-2020 από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Τι είναι, όμως, το θέατρο playback;

Ένα είδος θεάτρου χωρίς κείμενο, με έναυσμα μια ιστορία που κάποιος θεατής μοιράζεται ελεύθερα με τους ηθοποιούς και το κοινό. Η αφήγηση γίνεται ζωντανά, με τους ηθοποιούς επί σκηνής και μετά από διάλογο που ξεκινά ο συντονιστής της ομάδας. Αμέσως μετά η ιστορία δραματοποιείται με όπλο των ηθοποιών τον αυτοσχεδιασμό, με λόγο, κίνηση και ήχους, ώστε το βίωμα του θεατή (ή μία σκέψη ή ένα όνειρό του) να αποδοθούν συμβολικά ή σουρεαλιστικά, ονειρικά. Ο ένας θεατής διαδέχεται τον άλλο, η μια ιστορία ακολουθεί την προηγούμενη. Όσο οι ηθοποιοί αποδίδουν, ένας ζωγράφος αποτυπώνει την ιστορία με χρώματα πάνω σ’ ένα κομμάτι χαρτί, επί σκηνής. Οι θεατές παρακολουθούν την εξέλιξη του έργου του. Ηθοποιοί και εικαστικός είναι ειδικά εκπαιδευμένοι και είναι εύκολο να καταλάβεις ότι το θέατρο playback χρησιμοποιεί τεχνικές της δραματοθεραπείας και του ψυχοδράματος. Αυτό που το διαχωρίζει από τις αμιγώς θεραπευτικές τεχνικές, είναι η επιδίωξη ενός αισθητικού-καλλιτεχνικού αποτελέσματος. Είναι θέατρο αυτό που παρακολουθεί ο θεατής. Θέατρο που ψυχαγωγεί, αλλά και θεραπεύει.

Το θεραπευτικό του κομμάτι σχετίζεται άμεσα με το «άνοιγμα» των θεατών. Με την ευκαιρία που το θέατρο αυτό τους προσφέρει, να δουν την ιστορία τους να παίζεται στη σκηνή, να γίνεται θεατρικό στιγμιότυπο, να αποκτά τον χαρακτήρα μιας ιστορίας άξιας να δραματοποιηθεί. Αυτό το μοίρασμα, η κατάθεση και το πέρασμα από το προσωπικό στο δημόσιο, φρονώ ότι συμβάλλει στην αναγνώριση, αποδοχή και διαχείριση του όποιου μύχιου, επώδυνου προσωπικού ζητήματος. Το ατομικό βγαίνει από τις σκιές της απόκρυψης, εκτίθεται στο φως, κοινοποιείται. Ο θεατής αποκαλύπτεται. Το κοινό και οι υποκριτές τον ακούν και -ίσως- ταυτίζονται με μέρη της ιστορίας του, αναγνωρίζοντας ο καθένας κάτι από τον εαυτό του. Η μοναξιά του αφηγητή καταρρίπτεται. Οι ηθοποιοί-εικαστικοί του «απαντούν», εκδραματίζοντας: «Βλέπουμε το πρόβλημά σου. Σε αναγνωρίζουμε. Σε δεχόμαστε με αυτό. Τέτοιο που είναι. Είσαι έτσι και είσαι ένας από μας. Συνέχισε. Δες, έχουμε κι εμείς ανάλογα θέματα. Και, κοίτα! Υπάρχει ίσως κι αυτός ο δρόμος. Μπορεί να ήθελες να τον περπατήσεις».

Η θεατρική καταξίωση επί σκηνής διευκολύνει τη συμφιλίωση με το προσωπικό πρόβλημα, την ηπιότερη και ίσως πιο αποτελεσματική διαχείρισή του, ενώ η ελευθερία του αυτοσχεδιασμού, της «εδώ και τώρα» δημιουργίας, οδηγεί πιθανόν στην πρόταση τρόπων για χάραξη δρόμων που ο θεατής-αφηγητής δεν είχε προηγουμένως συλλάβει ή συνειδητοποιήσει. Έτσι, το μοίρασμα, η ανάδυση αισθημάτων, οι αποκαλύψεις των συνειδητοποιήσεων γεννούν προτάσεις για λύσεις, αισθήματα αλληλεγγύης, την ανακούφιση της λύτρωσης.

Η ομάδα «Δέκα» δημιουργήθηκε το 2016 και έχει στους κόλπους της ηθοποιούς, εκπαιδευτικούς και ειδικούς του χώρου της ψυχικής υγείας. Άτομα ιδιαίτερα δημιουργικά, με ποικίλες δραστηριότητες και μεγάλη εμπειρία στο θέατρο playback -στοιχείο ολοφάνερο επί σκηνής. Η δημιουργική τους ζύμωση, με αφετηρία το μάθημα αυτοσχεδιασμού (της βασικής ομάδας τουλάχιστον) στη Σχολή Βεάκη, είχε ως αποτέλεσμα μια δραστήρια ομάδα εθελοντών με στόχο την παροχή έργου σε φυλακές, κοινότητες απεξάρτησης, γηροκομεία, κ.λπ. -χώρους δηλαδή με μεγάλη ανάγκη στήριξης των μελών ή των τροφίμων τους. Το έργο των «Δέκα» καταδεικνύει μια ομάδα με βαθειά κοινωνική ευαισθησία, ανθρωπιστική και αλληλέγγυα στάση ζωής, που μάχεται «στο πεδίο» -και όχι στα λόγια- για την εξάλειψη των διακρίσεων και των ανισοτήτων με αφορμή το φύλο, τη φυλή, τις χρόνιες ασθένειες, τη σεξουαλική ταυτότητα και οποιαδήποτε άλλη αφορμή διαχωρισμού ανθρώπου από άνθρωπο. Έργο που αναδεικνύει περίτρανα τη στόφα του αληθινού καλλιτέχνη…

Ιδιαίτερη μνεία στη συντονίστρια της ομάδας, ηθοποιό και σκηνοθέτρια Λίλα Μουτσοπούλου, που με οξυδέρκεια και ευαισθησία προσεγγίζει τους θεατές και καθοδηγεί τους υπόλοιπους "Δέκα". Αξιόλογοι, καλοδουλεμένοι, ευφάνταστοι, σπουδαίας κίνησης και μπρίου, («χρωματιστούς», θα τους αποκαλούσα), οι άνθρωποι που στελεχώνουν την ομάδα: η ψυχοθεραπεύτρια Αγγελική Κωστάλου, η εικαστικός Άλκηστις Μπούρα, ο ειδικός παιδαγωγός και ηθοποιός Αντώνης Βούλτσος-Δαμουλάκης, η ηθοποιός Ελισάβετ Δελακά με σπουδές κρουστών και χορού, η ηθοποιός-τραγουδίστρια και καθηγήτρια φωνητικής Αλίκη Ζωγράφου, η ηθοποιός-χορωδός Θάλεια Κουντουράκη, η ηθοποιός-πολιτική επιστήμονας-χορωδός Κωνσταντίνα Κλουβάτου, οι ηθοποιοί Νίκος Μέλλος και Λίνα Νταμάνη.

Όπως δηλώνουν και οι ίδιοι, «Είμαστε όλοι διαφορετικοί και όλοι ίδιοι...
Ευχόμαστε να έρθει η μέρα που η "ταυτότητά" μας θα γράφει μόνο το όνομά μας!»

Ταυτότητα παράστασης:

Ερμηνεία: Ομάδα «Δέκα»

Θέατρο 104 | Ευμολπιδών 41, Γκάζι, Αθήνα | Τηλέφωνο.: 210-3455020