Ο Θανάσης Σκρουμπέλος είναι ένας πολύ αγαπημένος συγγραφέας και σκηνοθέτης, που έχω την τύχη να γνωρίζω μέσω του θιάσου του, ένα «μπουλούκι ηθοποιών» με ορμητήριο την περιοχή του Κολωνού, εξού και το αποκαλεί «Θίασο Λόφου Κολωνού». Ο θίασος αυτός, δε, κινείται μέσα από τις αρχές της Arte Povera (=φτωχή τέχνη), μεταμοντέρνο κίνημα, που έχει τις ρίζες της στα τέλη της δεκαετίας του ’60, τέκνο της ανάγκης για εξοικονόμηση πόρων, αλλά και της κοινωνικής αναταραχής, όταν οι καλλιτέχνες υιοθέτησαν ριζοσπαστική, αντισυστημική στάση, ελεύθεροι από οικονομικές και δομικές συμβάσεις. Παράλληλα, πολύ πιο πριν τον γνωρίσω προσωπικά, ο Θανάσης Σκρουμπέλος μου ήταν ιδιαίτερα αγαπητός μέσα από τα βιβλία του. Μέσα από τις σελίδες τους, ο αναγνώστης εξοικειώνεται με τις περιοχές του κέντρου, τον Κολωνό, την Ακαδημία Πλάτωνα ή Βύθουλα, το Μεταξουργείο, τον Κηφισό και τις ζωές των ανθρώπων τους κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης και λίγο πιο πριν, αγγίζοντας θέματα όπως ο μετεμφυλιακός σπαραγμός, οι συνήθειες τους, οι σχέσεις τους, ο πόνος και τα όνειρά τους, η πολιτική, ο πόλεμος, ο έρωτας και ο ρόλος της τέχνης μέσα σε όλα αυτά.

Ένα τέτοιο έργο είναι και το βιβλίο του «Μπλε καστόρινα παπούτσια», μια ροκ ιστορία από τις ταραγμένες μέρες του ’64, με φόντο τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές πριν τη Δικτατορία. Πρόκειται, ως εκ τούτου, για ένα βαθιά πολιτικό έργο. Η πολιτική αυτή διάστασή του, ωστόσο, αναδεικνύεται όχι μέσα από μανιφέστα ή στρατευμένη ρητορική λόγου, αλλά μέσα από ένα διονυσιακό παραλήρημα, με επίκεντρο την ιστορική «Χαβάη» του Μεταξουργείου, ένα νυχτερινό κέντρο -κομμάτι της ιστορίας της μετέπειτα ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Τη ζωή των ηρώων του, νεαρών αγοριών που ντύνονταν γυναίκες, ο συγγραφέας δεν την προσεγγίζει μέσα από το πρίσμα της δραματικότητάς τους, αλλά μέσα από την επιθυμία τους να μπορέσουν να επιβιώσουν, να ερωτευτούν, να υπάρξουν! Πολύ περισσότερο, ένας τέτοιος διονυσιακός εορτασμός της ζωής και της διαφορετικότητας, δεν θα μπορούσε παρά να έχει τον «Διόνυσό» του, τον νεαρό Γαζούρη, ο οποίος πλαισιώνεται από τις μυθολογικές φιγούρες της «Χαβάης» και αποτελεί τον κεντρικό ήρωα, που λειτουργεί ως σύμβολο της αθωότητας, της χαράς και της αρρενωπότητας. Η αθωότητα του Γαζούρη, ωστόσο, μέσα σε μια τόσο ταραγμένη περίοδο είναι σχεδόν προκλητική και συνιστά ύβρη. Για το λόγο αυτό, το τέλος φαίνεται να τον «τιμωρεί», παρ’ όλα αυτά με συμπάθεια , χωρίς να επέρχεται ποτέ κάθαρση γι’ αυτό.

Το πιο ιδιαίτερο στοιχείο της ταυτότητας του έργου του Σκρουμπέλου, ωστόσο, δεν είναι ούτε το ευφάνταστο λεξιλόγιο, ούτε ο αχαλίνωτος ερωτισμός που ξεχειλίζει μέσα από τις γραμμές του, ούτε ακόμα και η ηθογραφηματική προσέγγιση ανθρώπων μιας ολόκληρης εποχής, αυτής της μετεμφυλιακής περιόδου, μέσα στην οποία ο δημιουργός μεγάλωσε. Το πιο ιδιαίτερο στοιχείο είναι ο τρόπος του να δημιουργεί ζεύγη ψυχαναλυτικής συμμετρίας, μικρόκοσμους που άλλοτε συναντιόνται και άλλοτε συγκρούονται. Έτσι, οι χαρακτήρες που πλάθει γίνονται φορείς των ιδεών της εποχής του και μέσα από αυτούς γίνεται αντιληπτό το γενικό πολιτικό σκηνικό, η ξενολατρεία, η επιρροή των Αμερικανών και η εμπλοκή τους στα ελληνικά πράγματα, που λίγα χρόνια αργότερα οδηγούν στο Πραξικόπημα και ο ελληνικός διχασμός, απότοκο μιας σειράς αδικιών εις βάρος της προσπάθειας για αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Για την ανάδειξη όλων αυτών, δε, ο Σκρουμπέλος δεν επιλέγει τη σκληρή, πύρινη, πολιτική γλώσσα, αλλά μια ιστορία, ζεστή σαν χάδι, ανάλαφρη σαν τραγούδι, ανθρώπινη, που μοιάζει σαν τις ιστορίες που συζητούν οι γιαγιάδες μας στις κουζίνες τους ξανά και ξανά, σαν να έχουν σημαδευτεί από αυτές τόσο πολύ, που είναι, πλέον, κομμάτι τους.

Πράγματι, ιστορίες σαν αυτή είναι κομμάτι του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου και αυτός είναι και ο λόγος που το ανέβασμα της στο θέατρο αποτελεί μια φιλόδοξη προσπάθεια, που, όπως φαίνεται, έχει ιδιαίτερη ανταπόκριση από το κοινό. Ειδικότερα, όλα τα παραπάνω αναδεικνύονται μέσα από την ομάδα 4Frontal και τη σκηνοθεσία του Θανάση Ζερίτη, μια σκηνοθεσία πολύχρωμη, χαρούμενη και ταυτόχρονα δεικτική. Πρόκειται για μια μουσικοθεατρική παράσταση, που θυμίζει πολύ το γαλλικό βαριετέ, αποδίδοντας με αυτό τον τρόπο ένα φόρο τιμής στη «Χαβάη» και τις όμορφες υπάρξεις που φιλοξένησε και άλλοτε «εκμεταλλεύτηκε», αλλά και τον ίδιο τον τρόπο σκέψης του Θ. Σκρουμπέλου. Είναι, άλλωστε, χαρακτηριστικό, ότι ο δημιουργός επιλέγει πάντα να τελειώνει τις δικές του παραστάσεις και ταινίες με ένα τραγούδι ή έναν χορό, αποκρυσταλλώνοντας τη συνειδητή του επιλογή να στρατεύεται υπέρ της χαράς, της αισιοδοξίας, της Άνοιξης. Σε αυτόν ακριβώς το στόχο ανταποκρίνονται πλήρως οι ερμηνευτές, φέρνοντας στην σκηνή του θεάτρου Μπέλλος, λίγο από το χρώμα της Χαβάης και λίγο από το ταπεραμέντο του Θ. Σκρουμπέλου.
Παράλληλα, οι 4Frontal αποδίδουν υπέροχα τη μετεμφυλιακή κατάσταση, μέσα στην οποία ζουν και υπάρχουν οι ήρωες. Ειδικότερα, η επιλογή να ερμηνεύουν οι ίδιοι ηθοποιοί δύο ή και περισσότερους ρόλους και συγκεκριμένα αντίθετα ρόλους, είναι σαν να δημιουργεί στην πραγματικότητα το αρνητικό καθένα από αυτούς, σαν το φιλμ μιας φωτογραφίας και σαν δύο σύμπαντα, παράλληλα και ταυτόχρονα συγκρουόμενα, κάτι που αποκρυσταλλώνει άριστα την μετεμφυλιακή πραγματικότητα, αλλά και την πολλαπλότητα της ανθρώπινης ταυτότητας και υποκειμενικότητας. Ιδιαίτερη αναφορά, ως εκ τούτου, πρέπει να γίνει στην ερμηνεία της Νεφέλης Μαϊστράλη, η οποία καλείται να ενσαρκώσει όλους τους γυναικείους χαρακτήρες του έργου με απόλυτη επιτυχία. Άλλοτε κωμική και θρασύς, άλλοτε συγκινητική και τρυφερή σαν χάδι καταφέρνει να κερδίσει τις εντυπώσεις, όπως ακριβώς και έτερος συνάδελφός της, Σταύρος Γιαννουλάδης, τον οποίο ξεχώρισα, εξαιτίας της δυνατότητάς του να μεταμορφώνεται και να πηδάει από τον έναν ρόλο στον άλλο με τόση ευκολία, ώστε να μην τον αναγνωρίζει καν ο θεατής. Επιπλέον, ο Διονύσης Πιφέας, ως νεαρός Γαζούρης, μεταφέρει στη σκηνή και στις καρδιές μας λίγη από την άνοιξη της νιότης του και τη θλίψη που φέρνει το βίαιο σκότωμά της.

Από όλα τα παραπάνω προκύπτει ότι η παράσταση «Μπλε καστόρινα παπούτσια» που φιλοξενείται στο θέατρο Μπέλλος αποτελεί μια παράσταση ειλικρινή, ελεύθερη με συγκεκριμένο εικαστικό προσανατολισμό και βαθύτατη σύνδεση με το ελληνικό κοινό, το οποίο διψά να γνωρίσει Έλληνες συγγραφείς. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει, άλλωστε, στην διασκευή του βιβλίου και την μετατροπή του σε θεατρικό κείμενο από την Νεφέλη Μαϊστράλη, η οποία έδωσε φωνή και αμεσότητα στο λόγο του Θ. Σκρουμπέλου, φροντίζοντας να μεταλαμπαδεύσει στους ήρωες, αλλά και στο θεατρικό κοινό, τη ζωντάνια του, τον αστείρευτο πόθο του για ζωή, την αγάπη του για τη rock n’ roll μουσική, την Αριστερά, τους ανθρώπους της γειτονιάς, τους οποίους, παρά τις αντιθέσεις τους, προσεγγίζει τρυφερά , τη συμπαράστασή του προς τους αδύναμους, τη δημιουργία τέρψης στον αναγνώστη και σημερινό θεατή, μέσα από την έκπληξη και την ανάδειξη παράλογων και φρικτών καταστάσεων μέσα στην καθημερινότητα ως κάτι το παρωδικό, την παρένθεση, που χωρίζει τους ανθρώπους από την Άνοιξη.

ΘΕΑΤΡΟ ΜΠΕΛΛΟΣ (Κέκροπος 1, Πλάκα – Ακρόπολη, τηλ: 6948230899)

Διάρκεια: 90'
Κείμενο: βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Θανάση Σκρουμπέλου
Διασκευή: Νεφέλη Μαϊστράλη
Σκηνοθέτης: Θανάσης Ζερίτης
Σκηνογραφία: Γεωργία Μπούρδα
Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Κίνηση: Κατερίνα Φώτη
Ερμηνεύουν: Σταύρος Γιαννουλάδης, Χάρης Κρεμμύδας, Γιάννης Λατουσάκης, Νεφέλη Μαϊστράλη, Διονύσης Πιφέας, Πάνος Τοψίδης

Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00, Κυριακή στις 17.00

Εισιτήρια: https://www.viva.gr/tickets/theater/mple-kastorina-papoutsia/