Συνέντευξη τoυ Φάνη Σακελλαρίου στο θεατρο.gr με αφορμή την εικαστική performance " Homeward -Mια Τερατώδης Ουτοπία" στο υπόγειο του ΙΜΚ.

Ένα παγωμένο απόγευμα του Φλεβάρη, συνάντησα σε ένα ζεστό καφέ τον Φάνη Σακελλαρίου. Έναν νέο, χαρισματικό, ηθοποιό/performer\σκηνοθέτη. Μιλήσαμε για την ζωή του και για την νέα παράσταση Homeward που ετοιμάζει. Το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης παρουσιάζει την εικαστική performance Homeward, σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο στις υπόγειες εγκαταστάσεις του. Ένα πολύ ιδιαίτερο θέαμα, γεμάτο συμβολισμούς που αγγίζει σοβαρά ζητήματα, αφήνοντας το δικό του στίγμα, νόημα και μήνυμα. Άνθρωποι νέοι, δυναμικοί, ταλαντούχοι, με φρέσκες ιδέες, όραμα, μεράκι σε αυτό που κάνουν. Αφιερώστε λίγο  χρόνο παραπάνω στους νέους δημιουργούς, στο ''νέο αίμα'', που 'ναι γεμάτο ικανότητες, στόχους κι έχει τόσα πολλά να μας δείξει. Απολαύστε τον!

1) Κύριε Σακελλαρίου, καλησπέρα σας, και καλωσορίσατε στην σελίδα μας.

Καλησπέρα σας κυρία Κοκκίνου και ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη.

α) Θα θέλατε να μας πείτε λίγα πράγματα για εσάς ώστε να σας γνωρίσουν καλύτερα οι αναγνώστες μας;

Φυσικά. Εϊμαι performance artist, σκηνοθέτης και sound designer και ζω και εργάζομαι στην Αθήνα τα τελευταία 3 χρόνια. Έλειπα για αρκετά χρόνια στο Λονδίνο, όπου σπούδαζα, πρώτα στο East 15 Acting School και έπειτα στο UAL: Central Saint Martins. Στην Ελλάδα αποφοίτησα από τη δραματική σχολή Εμπρός-θεατροεργαστήριο. Τον τελευταίο καιρό είχα την τύχη να ταξιδέψω αρκετά στο εξωτερικό με τη δουλειά μου και ειδικά σε μέρη που δεν περίμενα ποτέ ότι θα επισκεφτώ όπως το Ισραήλ (με την όπερα ΕΡΩΣ της Έλλης Παπακωνσταντίνου) και ο Καναδάς (με την σκηνογραφική performance Greek Precarious Body της Όλγας Ντέντα). Έχω παρουσιάσει δουλειές μου σε Λονδίνο, Βερολίνο, Αθήνα, Τόκυο, Πράγα, Ανκόνα, Καναδά και Ισραήλ. Η Αθήνα, λοιπόν, είναι για εμένα μία σχετικά καινούργια εμπειρία καθώς νιώθω ότι το Λονδίνο είναι η πόλη που ενηλικιώθηκα και ίσως να ήμουν ακόμα εκεί αν δεν μας είχε βρει η πανδημία.
Από το 2020 συνεργάζομαι με τον σκηνοθέτη Θάνο Παπακωνσταντίνου σαν βοηθός σκηνοθέτη και sound designer και τον συνθέτη Δημήτρη Σκύλλα. Τον περασμένο Ιούνιο συμμετείχα στο διακαλλιτεχνικό ερευνητικό πρόγραμμα "Πάροδος" στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου.

β) Θα μας πείτε 5 πράγματα για τον εαυτό σας, που ξέρουν κυρίως οι πολύ αγαπημένοι σας;

Μου αρέσουν πολύ τα video games, τα οποία τα βλέπω ως μία από τις μεγαλύτερες πηγές έμπνευσης για τη δουλειά μου.
Νομίζω είμαι απαισιόδοξος άνθρωπος, με την έννοια ότι πάντα περιμένω το χειρότερο να συμβεί και προσπαθώ να είμαι προετοιμασμένος. Συνήθως βέβαια δεν συμβαίνει.
Αγαπώ πολύ τις ταινίες sci-fi και γενικότερα ότι έχει να κάνει με το είδος αυτό.
Αγαπημένο μου συγκρότημα είναι οι Radiohead, αλλά η μουσική που ακούω και γράφω είναι κατά βάση ηλεκτρονική.
Στο ψηφιακό μου συρτάρτι υπάρχουν 4 έργα που περιμένουν τη στιγμή να πραγματοποιηθούν.

2) Το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης παρουσιάζει την εικαστική performance Homeward, σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο στις υπόγειες εγκαταστάσεις του (Πειραιώς 206, Ταύρος), από τις 17 Φεβρουαρίου - 12 Μαρτίου 2023.
α) Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για την παράσταση αυτή;

Το Homeward είναι ένα project που ξεκίνησε αρκετά χρόνια πριν και συγκεκριμένα το 2018 όταν ακόμα σπούδαζα στο μεταπτυχιακό μου στο Central Saint Martins του Λονδίνου. Πρόκειται για ένα έργο που ισορροπεί στην περιοχή μεταξύ performance, installation, noise show και εικαστικού θεάτρου. Η όλη παράσταση είναι κατασκευασμένη ως μία μεγάλη τελετή.
Σε ένα εφιαλτικό τοπίο άχρονου ασυνείδητου, όπου όλη η ζωή έχει μειωθεί σε μαύρη σκόνη, τελείται η τιμωρία του νέου είδους ζωής, που αφάνισε ό,τι υπήρξε ποτέ. Μέσα στο παράξενο τελετουργικό show του Θηριοδαμαστή, το Θηρίο οδηγείται προς την Άνθρωπο και την καταστροφική τους ένωση.

β) Ποιες τέχνες περιλαμβάνονται στην παράσταση αυτή και σε τι κοινό απευθύνεστε;

Αυτό που προσπαθώ να κάνω στη δουλειά μου είναι να δημιουργώ κόσμους ζωντανούς που αναπνέουν, κινούνται και εξελίσσονται μπροστά και ανάμεσα στους θεατές. Κάθε δραματουργικό εργαλείο δηλαδή έχει δυναμικό ρόλο, επηρεάζει και επηρεάζεται από τα υπόλοιπα. Το σώμα, ο χώρος, το κείμενο, τα κοστούμια, ο ήχος, το φως είναι για εμένα performers και έτσι προσπαθώ να τα χρησιμοποιώ, με στόχο τη δημιουργία μιας καλλιτεχνικής εμπειρίας που περισσότερο επικοινωνεί με τις αισθήσεις παρά με το λογικό μας. Πιστεύω ότι οι παραστατικές τέχνες είναι ο τόπος που κάθε έκφανση της τέχνης μπορεί να συνυπάρξει και να συνδιαλλαγεί με τις άλλες μέσα σε ένα ενιαίο σύμπαν. Με άλλα λόγια, όλα μαζί τα διαθέσιμα εργαλεία της παράστασης στοχεύουν στη δημιουργία μιας γλώσσας, ενός κώδικα άλλου από το λογικό. Το Homeward είναι μια διακαλλιτεχνκή δουλειά. Περιλαμβάνει στοιχεία installation, καθώς ο χώρος είναι δυναμικός και έχει μεγάλη δραματουργική σημασία. Ο ήχος, που βασίζεται στον συνδυασμό ηλεκτρονικού noise και τελετουργικών στοιχείων είναι συνεχώς παρών και πολύ συχνά καθοδηγεί τη δράση. Τα κοστούμια είναι σχεδιασμένα με τρόπο που υποβάλλουν μία συγκεκριμένη σωματικότητα στους performers. Μου φαίνεται δύσκολο να ορίσω ποιες τέχνες περιλαμβάνονται στην παράσταση, καθώς για εμένα οι παραστατικές τέχνες γεννιούνται μέσα από τον διάλογο όλων των υπόλοιπων μορφών τέχνης.
Σίγουρα δεν πρόκειται για ένα συμβατικό έργο. Για να απαντήσω στην ερώτησή σας σχετικά με το κοινό, το Homeward απευθύνεται σε όλους εκείνους που νιώθουν ότι κάπου έχουμε κάνει κάποιο λάθος εμείς οι άνθρωποι, συνολικά ως είδος.

3) α) Τι σημαίνει Homeward και πως εμπνευστήκατε το έργο αυτό;

Homeward σημαίνει προς το σπίτι, τον οίκο (από το αρχαίο οἴκαδε). Ο τίτλος σχετίζεται με την δραματουργική κίνηση της παράστασης, η οποία ακολουθεί μία πορεία από μία περιοχή ανοίκεια προς το γνώριμο και οικείο.
Όπως είπα και προηγουμένως είναι μία δουλειά που έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια. Για να είμαι ειλικρινής, το Homeward άρχισε από ένα video game που έπαιζα εκείνη την περίοδο, το οποίο με είχε συναρπάσει. Πρόκειται για το Dark Souls 3, ένα παιχνίδι περιβόητο για την τεράστια δυσκολία του και για το πόσο αφιλόξενο είναι προς τον χρήστη. Κεντρικό κομμάτι της αισθητικής είναι το σώμα και κάθε παραμόρφωση και τερατογένεση που αυτό μπορεί να επιφέρει. Το μιαρό και το τερατώδες αγιοποιούνται στον κόσμο του Dark Souls και αυτή ακριβώς η σχέση είναι που με συγκινεί και τροφοδοτεί το Homeward. Ωστόσο η αρχική ιδέα έχει περάσει από αναρίθμητα στάδια επεξεργασίας και αναδιαμόρφωσης από τη στιγμή που επικοινωνήθηκε στους συνεργάτες μου. Η αλήθεια είναι ότι δεν νιώθω πως εμπνεύστηκα το Homeward, αλλά μάλλον ότι οι συντελεστές του συσπειρωθήκαμε γύρω από μία αρχική ιδέα και δουλέψαμε σκληρά για να την εξελίξουμε.

β) Το νέο είδος ζωής γιατί τιμωρείται;

Όπως λέει και το κείμενο της παράστασης, το νέο είδος είναι

«Αυτό που κατέστρεψε τον κόσμο.
Αυτό που αφάνισε την ανθρώπινη φυλή».

Γι’ αυτό και τιμωρείται.

4) α) Είναι η πρώτη performance που σκηνοθετείτε; Τι δυσκολίες συναντήσατε στην υλοποίηση αυτής της παράστασης; Σε τι διαφέρει μια θεατρική παράσταση από μια performance;

Δεν είναι η πρώτη μου δουλειά, αλλά είναι η πρώτη performance τέτοιας κλίμακας που σκηνοθετώ. Είναι όμως σίγουρα η πρώτη δουλειά, στην οποία νιώθω ότι έχω μείνει όσο το δυνατόν πιο πιστός σε αυτό που ξεκίνησα να κάνω, με όσο το δυνατόν λιγότερες εκπτώσεις.
Οι δυσκολίες που συνάντησα και που ακόμα συναντώ είναι σίγουρα πολλές. Η πρώτη και σημαντικότερη είναι η έλλειψη οικονομικής στήριξης. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρει ένας νέος καλλιτέχνης τους πόρους για να δημιουργήσει ένα έργο που δεν χρησιμοποιεί απλά τρεις καρέκλες πάνω στη σκηνή. Θα ήθελα να τονίσω αυτήν την τεράστια δυσκολία που υπάρχει στην Ελλάδα, το ότι δηλαδή οι φορείς που είναι φιλικά προσκείμενοι στους νέους δημιουργούς είναι ελάχιστοι και ο προϋπολογισμός που γενικά διατίθεται στην καλλιτεχνική δημιουργία πολύ περιορισμένος. Η παράσταση αυτή είναι φτιαγμένη εξολοκλήρου από τους συντελεστές της, κάθε στήσιμο και ξεστήσιμο, κάθε καθαρισμός σκηνικού και κοστουμιών έχει γίνει εκ των έσω. Αυτό νομίζω ήταν το δυσκολότερο. Τα υπόλοιπα πιο πολύ σαν δημιουργικές προκλήσεις τα αντιμετωπίζω. Σίγουρα το πώς θα επικοινωνήσει αυτός ο κώδικας που ανέφερα προηγουμένως, όταν δεν βασίζεται στον λόγο, ήταν ένα βασικό ζήτημα κατά τη διάρκεια της δημιουργικής διαδικασίας. Επίσης, αυτό που ζητείται από τους ηθοποιούς είναι κουραστικό και μερικές φορές επίπονο, αλλά βρήκαμε τρόπους να το διαχειριστούμε. Ο σκηνικός χώρος είναι σχεδιασμένος έτσι ώστε να εξελίσσεται και να διαμορφώνεται κατά τη διάρκεια της δράσης, το οποίο προσθέτει παραπάνω δυσκολία στην κατασκευή και διατήρησή του. Πιστεύω ωστόσο ότι όλοι οι συντελεστές και ηθοποιοί έχουμε καταφέρει να ξεπεράσουμε με δημιουργικό τρόπο τα εμπόδια που συναντήσαμε.
Τώρα, για το σε τι διαφέρει μια θεατρική παράσταση από μια performance, δεν ξέρω αν υπάρχει κάποιος καθολικός κανόνας και σίγουρα δεν είμαι εγώ αυτός που θα τον εφεύρει. Οι διαφορές είναι πολλές και ταυτόχρονα καμία. Για εμένα, μία performance είναι ένα ζωντανό επιχείρημα επί σκηνής. Είναι μία πρόταση που παρατίθεται ζωντανά μπροστά στα μάτια του κοινού, έχει στον πυρήνα της μία συγκεκριμένη ιδέα, και κάθε της κίνηση εξυπηρετεί μόνο την πραγματική έκθεση αυτής της ιδέας, χωρίς ωραιοποιήσεις, αλλά με πλήρη αποδοχή των άκρων στα οποία μπορεί να φτάσει η έκθεση αυτή και όλων των πιθανών αναγνώσεών της.
Για παράδειγμα, το να τοποθετήσει κάποιος 100 κρυστάλλινα ποτήρια μπροστά από ένα subwoofer (εκείνα τα ηχεία που προκαλούν τη δυνατή δόνηση στους μπάσους ήχους) και να προσπαθεί να τα σπάσει μέσω του ήχου θα μπορούσε να είναι μία performance. Ή και όχι.

β) Το Homeward φαντάζεται μία τερατώδη ουτοπία, όπου παραδοσιακές ανθρώπινες αντιλήψεις όπως το φύλο, ο εαυτός και ο Άλλος, το καλό και το κακό εκλείπουν. Πόσο βιώσιμη θεωρείτε ότι θα ήταν μια τέτοιου είδους κοινωνία;

Πολύ καλή ερώτηση. Ίσως καθόλου βιώσιμη. Γι’ αυτό και λέγεται ουτοπία. Είναι χρήσιμο όμως, πιστεύω, να την φανταζόμαστε ώστε να κάνουμε βήματα προς αυτήν, παρόλο που μπορεί ποτέ να μην τη συναντήσουμε. Μια τέτοια αχαλίνωτη ελευθερία, ίσως να μην είναι σχεδιασμένη για τον άνθρωπο. Ή ίσως αν καταφέρναμε να την κάνουμε βιώσιμη, να μην έπρεπε να λεγόμαστε πια άνθρωποι.

5) α) Θα θέλατε να μας πείτε δύο λόγια για τους συνταξιδιώτες σας σε αυτό το εικαστικό ταξίδι;

Οι άνθρωποι πίσω από το Homeward είναι εξαιρετικά πολύτιμοι και για την ίδια την παράσταση αλλά και για εμένα. Με τους περισσότερους γνωριζόμαστε και δουλεύουμε μαζί καιρό, αλλά υπάρχουν και κάποιοι με τους οποίους συναντήθηκα πρώτη φορά με την αφορμή της παράστασης και χαίρομαι πολύ για αυτό. Και υπάρχουν και κάποιοι οι οποίοι μπήκαν αργότερα στην ομάδα και έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της. Κινδυνεύοντας να ακουστώ κλισέ, το Homeward είναι καθαρά ομαδική δουλειά και αυτό γίνεται ακόμα πιο εμφανές αυτές τις τελευταίες ημέρες πριν την πρεμιέρα. Νιώθω μεγάλη εμπιστοσύνη σε όλους τους, πράγμα σπάνιο, και η αφοσίωσή τους στο έργο με συγκινεί.
Ο σκηνικός χώρος είναι σχεδιασμένος από την Όλγα Ντέντα, τα κοστούμια από τον Κωνσταντίνο Χαλδαίο, οι φωτισμοί από τη Μαριέττα Παυλάκη και η κίνηση από τη Μάρω Πέτλη. Οι κατασκευές έχουν γίνει από τον Νικόλα Τσουνάκα, τον Ronnie Kommené, την Ειρήνη Ολυμπίου, τον Κωνσταντίνο Χαλδαίο και τη Λυδία Λαμπροπούλου η οποία είναι και η υπεύθυνη για την οργάνωση παραγωγής. Δραματουργικός σύμβουλος είναι η Δάφνη Πατσουράκου.
Ο Θοδωρής Βράχας έχει τον ρόλο του Θηρίου, του οποίου τη μάσκα έχει κατασκευάσει η γλύπτρια Κατερίνα Μητσιάλη, ο Αλέξανδρος Καναβός ερμηνεύει τον Θηριοδαμαστή, και η Σοφία Νικολοπούλου την Άνθρωπο. Οι φωτογραφίες και η οπτική επικοινωνία είναι του Δημήτρη Γκέλμπυρα, τα βίντεο του Γιάννη Παπουτσή και υπεύθυνη επικοινωνίας είναι η Κατερίνα Π. Τριχιά.

β) Θα θέλατε να κάνετε κάποιο σχόλιο όσον αφορά τις τελευταίες εξελίξεις για την υποβάθμιση των πτυχίων των αποφοίτων δραματικών σχολών;

Ναι. Θεωρώ την υποβάθμιση των πτυχίων μας τουλάχιστον γελοία και προσβλητική.

6) Πέρα από την παράσταση αυτή, υπάρχουν και άλλα άμεσα σχέδια για την φετινή σεζόν;

Υπάρχουν κάποια σχέδια για το καλοκαίρι, ένα εκ των οποίων είναι και η Κουαντρενάλε της Πράγας, μία από τις μεγαλύτερες διεθνείς εκθέσεις performance, στην οποία έχουν δεχθεί ένα νέο μου έργο. Ωστόσο, εδώ θα επιστρέψω σε αυτό που ανέφερα προηγουμένως, ότι στην Ελλάδα η εύρεση οικονομικής στήριξης σε ότι αφορά τον πολιτισμό είναι εξαιρετικά δύσκολη και φυσικά για μία παραγωγή στην Πράγα είναι απαραίτητη.

7) Θα θέλαμε να κλείσουμε, με κάτι που θέλετε εσείς να πείτε για το Θεατρο.gr.

Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά για αυτήν την συνέντευξη και να ευχηθώ καλή τύχη στα σχέδιά σας.

 ----

Credit φωτογράφου: Κατερίνα Π. Τριχιά

Πληροφορίες για την παράσταση θα βρείτε εδώ.